Geçtiğimiz haftalarda Türkiye NATO egzersizine İsrail katılımını engelledi ve bu karar, ittifak içinde ciddi tartışmalara yol açtı. İsrail’in “Dayanıklılık ve Acil Durum Hazırlığı” adlı yıllık NATO tatbikatına katılma çabaları, Ankara’nın veto hakkı kullanmasıyla suya düştü. Peki bu gelişmenin arkasında ne yatıyor? Hadi detaylara bir göz atalım.
Türkiye’nin NATO’daki Veto Hakkı Nasıl Çalışıyor?
NATO kararları üye ülkelerin mutabakatı ile alınır. Yani tek bir ülkenin itirazı, sürecin durmasına neden olabilir. Bu durumda Türkiye, İsrail’in gözlemci statüsünden bile yararlanmasını engelledi. İsrail diplomatları Bulgaristan ve NATO yetkilileriyle görüşmeler yapsa da Ankara’nın direnmesi, süreci felç etti.
- Veto neden önemli? NATO’nun bölgesel iş birliğini güçlendirmesi için İsrail’in katılımını destekleyenler, Türkiye’nin tutumunun “siyasi bir kalkan” olarak kullanıldığını savunuyor.
- Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın açıklaması: “NATO, İsrail hükümetiyle ortaklık yapamaz” vurgusu, Gazze Savaşı’ndan bu yana süregelen gerilimin yansıması.
Gazze Savaşı’nın NATO Üzerindeki Etkileri
Türkiye-İsrail ilişkileri, Filistin meselesi yüzünden yıllardır dalgalı. Ancak son aylarda Türkiye NATO egzersizine İsrail katılımını engelledi kararı, bu gerilimin ittifak düzeyine taşındığını gösteriyor.
- Geçmişteki çatışmalar: Türkiye, daha önce de İsrail’in NATO’ya gözlemci üye olmasına karşı çıkmıştı. 2023’te diplomatik uzlaşma sonrası itirazlarını geri çekmişti.
- Şimdi neden farklı? Gazze’deki çatışmaların yoğunlaşması, Türkiye’nin sert tutumunu tetikledi. Başbakan Netanyahu’nun politikalarına yönelik eleştiriler, Ankara’nın dış politikasında öne çıktı.
İsrail’in Tepkisi ve NATO’nun İkilemi
İsrail yetkilileri, Türkiye’nin tutumunu “bölgelerarası iş birliğini zayıflatmak” olarak nitelendiriyor. Bir İsrail diplomatı, “Bu veto, sadece bizi değil, tüm ittifakı etkiliyor” diye konuştu.
- NATO’nun sessizliği: Genel Sekreter Stoltenberg, konuyu resmen yorumlamadı. Ancak arka planda diplomatik temaslar devam ediyor.
- ABD’nin rolü: ABD’nin İsrail’i destekleme çabaları, Türkiye’nin direnç göstermesiyle karşı karşıya.
NATO’nun Geleceği ve Türkiye’nin Stratejisi
Bu olay, NATO’nun klasik güvenlik anlayışının değiştiğini gösteriyor. Artık bölgesel çatışmalar, ittifakın gündeminde daha fazla yer alıyor.
- Türkiye’nin kazanımları: Veto hakkı kullanarak Filistin meselesinde sesini duyurdu. Ancak uzun vadede NATO’daki itibarını zedeleyebilir.
- Alternatif senaryolar: İsrail, başka bir üye ülke üzerinden katılımı sağlamaya çalışabilir. Ama Türkiye’nin izni olmadan bu zor görünüyor.
Sonuç: Bu Kriz Nasıl Çözülebilir?
Türkiye’nin NATO egzersizine İsrail katılımını engellemesi , sadece iki ülke arasındaki gerginliğin bir yansıması değil. Aynı zamanda NATO’nun modern dünyadaki meydan okumalarını da ortaya koyuyor. Diplomatik diyalogların devam etmesi şart. Aksi takdirde, ittifakın bölünmüşlüğü derinleşebilir.